METODY MAGAZYNOWANIA ZBOŻA
Zboże można przechowywać na trzy sposoby:
-
Magazynowanie luzem na podłodze
-
Magazynowanie w silosach betonowych
-
Magazynowanie w silosach metalowych
Wspomniane metody magazynowania różnią się swoimi funkcjami, a każda z nich ma swoje zalety i wady.
Zalety magazynowania na podłodze to ciągłe warunki przechowywania, minimalne uszkodzenia mechaniczne nasion oraz możliwość przechowywania różnych partii surowców osobno. Wadą tej metody magazynowania jest brak mechanicznego czyszczenia, ponieważ surowce są przechowywane luzem, zajmując duże powierzchnie, a osiągnięcie odpowiedniej automatyzacji jest trudne. Niemniej jednak, ta metoda jest odpowiednia do przechowywania długoterminowego, szczególnie kukurydzy i roślin oleistych.
Silosy betonowe są niezawodnym rozwiązaniem zarówno do przechowywania zboża tymczasowego, jak i długoterminowego. Posiadają wysoki poziom izolacji termicznej, dzięki czemu jakość przechowywanego materiału nie jest wpływana przez warunki atmosferyczne. Z drugiej strony, proporcja zmielonych cząsteczek materiału przechowywanego wzrasta w wyniku tarcia o ściany i dno silosu. Wadą silosów betonowych jest również ich skomplikowana konserwacja.
Silosy metalowe to najbardziej nowoczesne pojemniki magazynowe dostępne w różnych typach i rozmiarach. Dzięki przechowywaniu materiałów w silosach metalowych możliwe jest przeprowadzanie procesów wentylacyjnych, kontrolowanie jakości przechowywania oraz wyposażenie magazynu w różne mechanizmy kompatybilne z tego typu urządzeniami magazynowymi. Opcje pojemności silosów metalowych są elastyczne, a odpowiedni rozmiar silosu można dobrać do ilości przechowywanego materiału. Podobnie jak w przypadku poprzednich dwóch metod, również tutaj istnieją pewne wady. Główną wadą jest niski poziom izolacji termicznej silosów metalowych – z tego powodu silosy metalowe nie chronią przechowywanego materiału przed niskimi i wysokimi temperaturami. W wyniku tego na wewnętrznych ścianach tworzy się kondensacja. Na podstawie powyższego, silosy metalowe są bardziej odpowiednie jako akumulatory lub jako obiekty magazynowe tymczasowe.
Technologie magazynowania zboża w zależności od wilgotności
Dla osób zajmujących się produkcją pasz pełnoporcjowych, określenie wilgotności surowców jest istotne. W zależności od stanu surowce dzielą się na suche, wilgotne lub surowe. W zależności od tego, dobierana jest odpowiednia technologia magazynowania zboża. Poziom wilgotności w suchym zbożu jest poniżej normy dla danej uprawy. Suchą masę można przechowywać luzem, w bunkrze lub konserwować. Aby zachować jej świeżość, stosuje się takie metody jak aeracja, wentylacja, sterylizacja, chłodzenie i traktowanie. W takich warunkach można przechowywać zboża do różnych celów – konsumpcyjnych, technicznych, siewnych lub paszowych do produkcji pasz dla zwierząt.
Wilgotne zboże to masa o wilgotności przekraczającej normę o 2-3%. Ładowane jest do silosów lub szczelnie zamykane, stosując metody chłodzenia i konserwacji. Metoda ta jest odpowiednia do przechowywania upraw do różnych celów, z wyjątkiem nasion. Surowe zboże ma wilgotność przekraczającą normalny poziom o więcej niż 3%. Takie surowce poddawane są wyłącznie uszczelnieniu – konserwacji naturalnej lub chemicznej. Przeznaczone są do bezpośredniego karmienia zwierząt.
Utrata zboża podczas przechowywania
Z czasem nie tylko zmienia się jakość zboża, ale także jego waga i objętość. Dzieje się tak na skutek parowania wilgoci i oddychania nasion – wymiany powietrza, która uruchamia procesy życiowe. Suszenie i przetwarzanie mogą również wpłynąć na wagę. Stopień utraty zboża podczas przechowywania różni się w zależności od upraw, przy czym kukurydza doświadcza największej utraty masy – około 120 kg na tonę w ciągu sześciu miesięcy, podczas gdy pszenica traci około 70 kg na tonę w tym samym okresie.
Metody utrzymania jakości
Rozważmy metody, za pomocą których można kontrolować naturalne procesy zachodzące w masie zboża. Wybrana metoda zależy od jego aktualnego stanu oraz celu, do jakiego ma być przeznaczone.
Wśród metod utrzymania jakości znajdują się:
-
Aeracja
-
Wentylacja
-
Chłodzenie
- Dezynfekcja chemiczna
Aeracja stosowana jest w przypadku magazynowania na podłodze. Polega na pasywnej wentylacji masy zboża lub aktywnym kierowaniu przepływu powietrza. Ma to na celu oczyszczanie powietrza z gazów i innych produktów rozkładu (CO2, etylen, para wodna), emitowanych przez masę. Procedura ta jest szczególnie konieczna, jeśli magazyn nie jest wyposażony w system wentylacji.
Wentylacja polega na przepuszczaniu strumieni powietrza przez masę zboża w celu jej schłodzenia lub wysuszenia. Wentylacja w celu suszenia stosowana jest tylko wtedy, gdy rzeczywisty poziom wilgotności zboża przekracza wilgotność równowagi.
Chłodzenie to aktywna wentylacja zimnym, suchym powietrzem. Celem jest zwiększenie odporności biologicznej zboża, wydłużenie jego trwałości przechowywania oraz eliminacja szkodników i niepożądanych mikroorganizmów. Chłodzenie polega na przepuszczaniu schłodzonego powietrza przez surowiec lub na przepuszczaniu surowca przez szyb wentylacyjny suszarki do zboża.
Dezynfekcja chemiczna polega na użyciu aktywnych substancji chemicznych, które zabijają lub tłumią aktywność szkodników. Jest to metoda stosunkowo radykalna, wykorzystywana szczególnie do zaprawiania nasion przed siewem.
Podsumowując, można stwierdzić, że zboże może być przechowywane w każdym stanie – od wysuszonego do surowego. Konserwacja odbywa się za pomocą zarówno konserwantów chemicznych, jak i naturalnych. Naturalnymi konserwantami są substancje tworzące się w wilgotnym materiale podczas uszczelniania – etanol, dwutlenek węgla, kwasy i olejki eteryczne. Konserwantami chemicznymi są kwasy mineralne i organiczne, gazy obojętne.
Biorąc pod uwagę cechy uprawy i stan zboża, a także zastosowanie odpowiednich metod zwiększających odporność upraw, wysokiej jakości surowce można przechowywać przez kilka lat.
